فعالیت کوتاه مدت این مرکز در آن زمان به‌دلیل نداشتن امکانات و نبود زیر ساخت‌های مناسب، متوقف شد اما این بار اورژانس اجتماعی با سر و صدای فراوان و اعلام ثبت جهانی دوباره وارد بحث آسیب‌های اجتماعی شد.
با این همه، طی این مدت، نه نشانی از خودروهای اورژانس اجتماعی در سطح شهردیده می‌شود و نه در میادین و اماکنی که قرار بود پایگاه سیار اورژانس اجتماعی باشند.
درمان چند دقیقه‌ای آسیب‌های اجتماعی؟
آسیب‌های اجتماعی به‌طور معمول، محصول دقایق نیستند تا با گذشت دقایق از بین بروند. بسیاری از افراد مدت‌هاست که تحت فشار اجتماعی هستند و سال‌هاست که آن را تحمل می‌کنند. اما زمانی می‌رسد که فرد دیگر قادر به تحمل این فشارها نیست و مجبور به بروز واکنش می‌شود. در این زمان اورژانس وارد می‌شود و می‌خواهد با گپ و گفت‌وگویی چند دقیقه‌ای تمام مشکلات چند ساله او را حل کند.
باید به این نکته توجه کرد که تفاوت بسیاری وجود دارد بین نحوه رسیدگی به وضعیت مصدومان یک تصادف با حل مشکل نوجوانی که در خانواده مورد آزار قرار گرفته است. خودکشی، کودک‌آزاری، فرار از خانه، خشونت خانگی، طلاق، مزاحمت‌های خیابانی و اعتیاد مسائلی نیستند که با یک گفت‌وگوی ساده حل شوند. هر یک از این مشکلات ریشه‌های بسیار وسیعی در وضعیت خانوادگی- اجتماعی افراد دارند که حاصل قرارگیری طولانی مدت در وضعیتی نا به هنجار هستند.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در این زمینه می‌گوید:«یک روانشناس ممکن است با فرد آسیب‌دیده دقایقی صحبت کند و حتی در کوتاه مدت او را تحت‌تأثیر قرار دهد اما این مددکار اجتماعی است که موضوع را تا آخر پیگیری می‌کند زیرا مثال کسی که از خانه فرار کرده است حتما مشکلی دارد که باید ریشه‌ای حل شود، مصاحبه چند دقیقه‌ای با فرد آسیب‌دیده ریشه را درمان نمی‌کند.
شاید به همین خاطر است که مصطفی اقلیما، مسئول انجمن علمی مددکاری ایران اعتقاد دارد که تا زیربناهای اصلی این کار تعریف نشده‌اند. افتتاح اورژانس اجتماعی فقط به یک نمایش شبیه است؛ نمایشی مختص رسانه‌ها و نه مردم آسیب دیده!
اورژانس اجتماعی و ابتکار وزارت رفاه
کافی است به نام وزارت رفاه و تامین اجتماعی و زیر مجموعه‌اش سازمان بهزیستی توجه کنیم تا رئوس وظایفشان در نظر بیاید. با این حال گویا در دستگاه‌های دولتی این‌گونه مرسوم است که نوآوری‌های کوچک را نیز تا حد ممکن بزرگ‌نمایی کنند و سپس در قبال کاستی‌های آن دست به فرافکنی بزنند.
شاید این‌گونه است که سید مهدی سید محمدی، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، در توجیه مشکلات اورژانس اجتماعی می‌گوید:«بهزیستی در قبال راه‌اندازی این شبکه الزام قانونی نداشته و این تنها یک طرح ابتکاری از سوی وزارت رفاه بوده است.
بی‌شک کارهای نو و ابتکاری مشکلاتی را به همراه دارند و زمان می‌برد تا آنها برطرف شود.»
او درباره تعداد خودروهای خریداری شده به این منظور می‌گوید:«برای تامین خودروهای مورد نیاز 100 دستگاه خریداری شده که البته مرحله به مرحله وارد می‌شوند. غیر از اینها امکاناتی داخل خود مراکز بهزیستی داریم که در این زمینه سرویس می‌دهند.»
سید محمدی هر چند که در بخشی از گفته‌هایش تاکید می‌کند اگر اورژانس اجتماعی یک نفر راه هم نجات دهد کار بزرگی کرده اما در خاتمه مدعی می‌شود:« اورژانس اجتماعی طرحی مترقی است که پیش از این در هیچ کجای دنیا با این گستردگی و کلیت مشابه نداشته است. ما یک طرح کلی را طراحی کردیم که تمام آسیب‌دیدگان اجتماعی را تحت پوشش قرار می‌دهد.»
نیروی انسانی متخصص از تجهیزات مهم‌تر است
هر چند وزیر رفاه در گفته‌هایش فعالیت‌های اورژانس اجتماعی را در حد آشتی دادن یک نوجوان با خانواده‌اش توصیف کرده و گفته است:«ممکن است یک جوانی از خانه به قصد قهر کردن، بیرون آید و در آن لحظه، اگر کسی باشد به او مشاوره‌ای بدهد ممکن است آن جوان از مسیری که می‌خواهد در پیش بگیرد، منصرف شود.» اما انجام رسالت اصلی این اورژانس نیازمند نیروهای متخصص، پشتوانه مالی قوی و برنامه‌های دقیق اجرایی است که متأسفانه به جز 50 دستگاه خودروی ون هنوز هیچ کدام محقق نشده‌اند.
محمد زاهدی‌اصل، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در این زمینه می‌گوید:« اورژانس اجتماعی این نیست که تعدادی ماشین را مجهز کنیم و بگوییم اورژانس اجتماعی داریم، در کنار تجهیزات و خودرو باید نیروی انسانی کارآمد، جوابگو و مورد اعتماد مردم نیز وجود داشته باشد. در تمام دنیا خدمات اورژانس اجتماعی با محوریت مددکاران اجتماعی انجام می‌شود و مشاوران، روانشناسان و سایر متخصصان در کنار مددکاران اجتماعی هستند.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه می‌دهد:«هنوز زود است که فعالیت اورژانس اجتماعی را ارزیابی کنیم، باید حداقل 6 ماه از فعالیت آن بگذرد تا بتوانیم آن را تحلیل کنیم اما انتظار ما از اورژانس اجتماعی این است که اورژانس اجتماعی به حل ریشه‌ای آسیب‌های اجتماعی توجه کند و نیروی انسانی کارآمد و قابل اعتمادی را به کار گیرد.
به اعتقاد دکتر زاهدی‌اصل نکته مهم در موفقیت اوژانس اجتماعی معرفی آن به مردم است و سازمان بهزیستی باید خط تلفن 123را به مردم معرفی کند تا مردم آن را مانند پلیس 110 بشناسند، به آن اعتماد کنند و با آن تماس بگیرند. تبلیغ اورژانس اجتماعی باید به صورت تیزرهای تلویزیونی و آگهی و پوستر به صورت وسیع انجام شود تا همه مردم با آن آشنا شوند.بی‌تردید شرایط اجتماعی و خانوادگی تاثیرگذارترین عامل در آسیب‌های اجتماعی است که در بسیاری موارد با مشاوره و مددکاری صرف حل نمی‌شود.
حل این مشکلات گاه نیاز به امکانات سخت‌افزاری گسترده‌ای نظیر کمک‌های مالی، خانه‌های امن، درمانگاه و بیمارستان دارد که مشاوره‌های چند دقیقه‌ای برای رفع آنها راه به جایی نمی‌برد.
اورژانس اجتماعی نیاز به اعتبارات مالی، برنامه‌ریزی‌های دقیق و از همه مهم‌تر دل‌هایی دلسوز دارد تا بتواند باری از دوش آسیب‌دیدگان بردارد. اما به‌نظر می‌رسد برای رسیدن به این مهم راه درازی در پیش است.
